دو شاخه برق

امروزه نقش برق در زندگی انسان به نحوی پررنگ و تأثیرگذار شده است که عملا می توان گفت عدم وجود برق و وسایل الکتریکی سبب عقب ماندن انسان از جریان زندگی می شود همگام با پیشرفت صنعت و تکنولوژی ابزار و دستگاه هایی که با جریان الکتیریکی کار می کنند بسیار به چشم می خورد و یکی ازمهمترین اجزاء این وسایل الکتریکی که وظیفه آنها انتقال جریان الکتریکی از منبع اصلی الکتریسته به دستگاه ها و وسایل برقی است دو شاخه ها هستند که در انواع مختلف تولید می شوند به دلیل اهمیت این ابزارکاربردی در این مقاله سعی کرده ایم به معرفی دو شاخه برقی و بررسی انواع و کاربردهای مختلف آنها بپردازیم.

دو شاخه برق

برای اتصال وسیله الکتریکی به منبع تغذیه از ابزاری به نام دوشاخه برق استفاده می شود که درفضای بین الملل و به اصطلاح انگلیسی به عنوان سوکت( Socket ) شناخته می شوند و استفاده و انتخالب آنها بسته به استانداردهای خاص سیستم برق رسانی و همچنین میزان آمپر مورد نیاز مصرف کننده متغیر می باشد، در ایران این سوکت با توجه به شکل ظاهری به عنوان دوشاخه برق نام گذاری شده است به عبارت دیگر دو شاخه برق نوعی سوکت مورد استفاده در ایران و برخی کشورهای دیگر به منظور متصل ساختن انواع وسایل برقی به مدار برق متناوب استفاده می شود، بنابراین دوشاخه برق با توجه به طراحی ظاهری و کاربرد انواع مختلفی دارد که در متن زیر به معرفی انواع دوشاخه و بررسی کاربرد آنها اشاره می کنیم.

مغزی دوشاخه برق

مهمترین جزء تشکیل دهنده دوشاخه برق که وظیفه انتقال جریان الکتریکی از منبع اصلی برق به داخل وسیله الکتریکی رابه عهده دارد قطعه ای به عنوان مغزی دوشاخه است، به عبارت دیگر مغزی دوشاخه در داخل آن قرار گرفته و در واقع بدون مغزی تقریبا تمام ابزارهای الکتریکی بلا استفاده می شوند.

مادگی دوشاخه برق

قسمت بدنه دوشاخه که مغزی و سایر اجزاء‌ تشکیل دهنده در درون آن قرار دارد مادگی دوشاخه برق نامیده می شود و با وصل کردن آن به پریز برق جریان الکتریکی از منبع اصلی به دستگاه برقی منتقل می شود، مادگی دوشاخه برق یا پریز سیار در فضاهای صنعتی به منظور افزایش دایره پوشش انشعاب های برق و همچنین حفاظت و مقاومت بیشتر در برابر فشار و ضربه در کنار دوشاخه های صنعتی استفاده می شود.

انواع دو شاخه برق

همانطور که قبلا اشاره شد دوشاخه ها دارای انواع گوناگونی هستند و هر یک بسته به نوع خود کارکرد و ویژگی های مختلف نسبت به هم دارند به طور کلی در تقسیم بندی دوشاخه ها برحسب پروفیل های الکتریکی مناسب فرکانس با دو نوع دوشاخه صنعتی و خانگی روبرو هستیم و همانطور که پیداست طبق این نام گذاری مشخص است که هر یک در کدام بخش از سیستم برق رسانی کاربرد دارند، هریک از دو دسته فوق نیز بسته به جزئیات ریزه کاری و نوع کاربرد به انواع دیگری تقسیم می شوند.

دو شاخه برق صنعتی

دوشاخه برق صنعتی یکی از انواع دوشاخه های برقی است که به دلیل جنس بدنه محکم و مقاومت بالا در محیط های صنعتی کاربرد دارد، این نوع دوشاخه در صنایع که نیاز به برق با ولتاژ بالای 16 آمپر دارند استفاده می شود و غالبا در ساخت دستگاه های جوش و یخچال های با قدرت بالا می تواند کاربرد داشته باشد.
ویژگی های اساسی که سبب تمایز این نوع دوشاخه از دوشاخه خانگی می شود علاوه بر جنس بدنه محکم و مقاومت بسیار بالا در برابر ضربه و فشار فضاهای صنعتی سبب می شود تا این نوع دوشاخه ها در برابر ضربه های محکم و یا برخورد شدید با زمین دچار شکستگی و خسارت نشوند همچنین برخی از این دوشاخه ها طوری طراحی می شوند که در برابر شوک الکتریکی ناشی از رطوبت و مایعات نیز مقاومت داشته باشند؛ وجه تمایز دیگر دوشاخه صنعتی نسبت به خانگی در میزان مقاومت این قطعه در برابر جریان های زیاد است.
به طور کلی دوشاخه صنعتی را می توان به دو نوع آرت دار و بدون آرت تقسیم کرد، این نوع دوشاخه دارای ساختاری است که از دو بخش نری و مادگی تشکیل شده است و در آنها مشکلی برای پشتیبانی از آمپراژ بالای مورد نیاز دستگاه های بزرگ صنعتی دیده نمی شود.

دو شاخه برق خانگی

همانطور که از اسم این نوع دوشاخه مشخص است برخلاف دوشاخه های صنعتی در محیط خانه و برای هر بخش خاص کاربرد دارند این نوع دوشاخه با توجه به جنس بدنه از مقاومت کمتری برخوردار هستند و همچنین به دلیل عدم پشتیبانی از جریان بالا ممکن است به هنگام استفاده در جریان های بالا ذوب شده یا دچار اتصال و حریق شود.
دوشاخه برق خانگی را می توان به انواعی مختلفی از قبیل دوشاخه کلید دار، دوشاخه تبدیل، دوشاخه ضد برق، دوشاخه دارای فیوز، دوشاخه سیم دار و دوشاخه آرت دار دسته بندی کرد که هر یک از این موارد با توجه به طراحی که دارند در بخش خاصی از خانه و برای کاربری خاصی مورد استفاده قرار می گیرند.

دوشاخه برق کلید دار

به عنوان یکی از انواع کاربردی دوشاخه های خانگی می توان به دوشاخه برق کلید دار اشاره کرد که علاوه بر اینکه نقش یک برق رسان را در دستگاه های الکتریکی انجام می دهند بلکه می توانند به جای کلید برق عمل کرده و جریان برق متصل به دستگاه مربوطه را قطع و وصل کنند، به عبارت دیگر کلید برق نصب شده بر روی آنها اگر درحالت قرمز باشد به معنای وصل بودن جریان الکتریکی است و در حالت خاموش بودن کلید نشان دهنده قطع شدن جریان الکتریکی متصل به دستگاه است.

دو شاخه ضد برق یا دوشاخه تلفن

معمولا در ساخت تلفن ها از دوشاخه ای استفاده می شود که به آن دوشاخه ضدبرق یا دوشاخه تلفن گفته می شود، همانطور که از نام این نوع دوشاخه مشخص است طرز عملکرد آن بسته به نوع پروفیل به گونه ای طراحی شده که برای انتقال جریان الکتریکی کاربرد ندارد و فقط به منظور جابجایی خطوط مخابراتی مورد استفاده قرار می گیرد وچنانچه به پریز برق وصل شود ممکن است دستگاه مربوطه را دچار آسیب جدی کند و خسارات جبران ناپذیری برای افراد بوجود آورد.

دو شاخه تبدیل برق

در فرآیند ساخت بسیاری از وسایل الکتریکی از نوع خاص دوشاخه استفاده می شود که ممکن است قابل اتصال به هر پریزی نباشد یا نتوان آن ها را به هر پریزی وصل کرد در این مواقع نیاز به مبدل هایی است که بتوان جریان الکتریکی را براحتی به وسیله برقی منتقل کرد، دوشاخه تبدیل برق برای این منظور استفاده می شود و یکی از پرکاربردترین انواع این پروفیل می باشد.

دو شاخه برق سیم دار

به عنوان یکی از اجزاء اصلی تشکیل دهنده پروفیل دوشاخه ها می توان به سیم اشاره کرد، برای ساخت انواع دوشاخه ها از متراژ مشخصی سیم استفاده می شود که برای انتقال مقادیر مشخص جریان الکتریکی از منبع اصلی برق به داخل دستگاه های الکتریکی کاربرد دارد.

دو شاخه لامپ و دوشاخه انگشتی

یکی از انواع دوشاخه که به منظور صرفه جویی درمصرف برق کاربرد زیادی دارد دوشاخه لامپ است که به دو شکل سرپیچ دار و بدون سرپیچ تولید می شود، دوشاخه سرپیچ دار در قسمت انتهایی دارای یک سرپیچ می باشد که با قراردادن لامپ در این قسمت و وصل کردن آن به پریز برق لامپ روشن می شود اما در نوع دیگر یعنی دوشاخه بدون سرپیچ در قسمت انتهایی لامپ ها یک دوشاخه تعبیه شده است و در این نوع دوشاخه برخلاف دوشاخه سرپیچ دار امکان تعویض لامپ پس از سوختگی وجود ندارد.
به منظور راحتی استفاده در طراحی ساختمان برخی از دوشاخه یک دسته بکار می رود و این نوع دوشاخه ها بعنوان دوشاخه انگشتی یا دسته دار شناخته می شوند جنس بدنه آنها از نوعی پلاستیک مقاوم و عایق ساخته شده دارای وزن تقریبی بین 50 تا 60 گرم بوده و در برابر گرد و غبار و سایر عوامل محیطی آسیب ناپذیر هستند.

دوشاخه قابل تعویض

اما علاوه بر تقسیم بندی های ذکر شده و معرفی انواع دوشاخه نوعی دیگری از دوشاخه برق ها هستند که به صورت قابل تعویض و غیر قابل تعویض تولید می شوند، دوشاخه های نوع اول را به شکلی طراحی می کنند که در صورت بروز آسیب یا سوختگی امکان تعویض مغزی آن وجود داشته باشد به عبارت دیگر دوشاخه قابل تعویض به شکل یک پروفیل جداگانه تولید می شود و امکان جداسازی آن از سیم دستگاه ها وجود دارد.

دوشاخه مبدل USB

با پیشرفت تکنولوژی و به وجود آمدن ابزاری مانند تلفن های همراه و تبلت ها وجود دوشاخه که بتوان بوسیله آن این ابزار را به پریز برق وصل کرد بسیار ضروری به نظر می رسید به همین دلیل شرکت های ساخت لوازم جانبی نور و روشنایی اقدام به طراحی دوشاخه هایی با عنوان مبدل الکتریکی یا تبدیل کننده همه کاره زدند، این نوع دوشاخه ها دارای یک مبدل برق به USB هستند و برای ساخت شارژر های تلفن همراه و تبلت مورد استفاده قرار می گیرند.

مبدل مخصوص سه شاخه به دو شاخه

امروزه در ساخت اکثر دستگاه های برقی ازقبیل لب تاپ از سه شاخه استفاده می شود و از آنجایی که پریز های برق اصولا برای دوشاخه ها طراحی شده اند بنابراین برای استفاده از این نوع ابزاربرقی باید از مبدل سه شاخه به دوشاخه استفاده کرد این مبدل های الکتریکی به گونه ای طراحی شده اند که می توان براحتی سه شاخه را به جریان الکتریکی وصل کرد همچنین فیوز تعبیه شده در داخل این تبدیل کننده ها با کنترل جریان الکتریکی و قطع کردن برق به هنگام بالا رفتن جریان از حد مشخص از به وجود آمدن خسارت و آسیب به دستگاه برقی جلوگیری می کند.

با توجه به مطالبی که گفته شد می توان نتیجه گرفت که نقش دوشاخه برق در انتقال جریان الکتریکی بسیار مهم و غیر قال چشم پوشی است با توجه به همین دامنه وسیع کاربرد پروفیل های انتقال دهنده جریان الکتریکی از تنوع بسیار زیادی برخوردار هستند و دسته بندی هریک از انها با توجه به نوع عملکرد مشخص می شود.

دوشاخه برق دارای فیوز

این نوع دوشاخه در داخل بدنه خود دارای یک فیوز برق جهت کنترل میزان جریان عبوری از دستگاه است، به عبارت دیگر دوشاخه برق فیوزدار دارای فیوز برق با مقادیر متفاوت است و مقدار مورد استفاده از هر فیوز وابسته به خود دستگاه می باشد می توان گفت که این فیوزها در هر دستگاه الکتریکی دارای مشخصه های متفاوت هستند و با بالا رفتن شدت جریان الکتریکی از حد مشخص مناسب دستگاه، فیوز تعبیه شده در پریز به منظور جلوگیری از آسیب دستگاه الکترونیکی به شکلی عمل می کند که جریان به طورکلی قطع شود.

سؤالات متداول

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”علت ایجاد حریق و ذوب شدن دوشاخه برق چیست؟” answer-0=”دلایلی از قبیل اتصالی برق، کهنه و قدیمی بودن پریز ها و مادگی و همچنین پوسیده شدن کابل ها می توانند سبب بروز اتصالی برق و جرقه زدن شده و در نهایت منجر به حریق و ذوب شدن دوشاخه های برق می شودبرای چلوگیری از بروز چنین مواردی بهتر است اجزاء و وسایل قدیمی را تعویض کرد.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”پرکاربردترین نوع دوشاخه کدام است؟” answer-1=”با توجه به اینکه در ساخت انواع وسایل برقی از نوع خاص دوشاخه استفاده می شود که قابل اتصال به هر پریزی نیست بنابراین وجود یک دوشاخه مبدل بسیار ضروری به نظر می رسد به همین دلیل می توان گفت که دوشاخه مخصوص تبدیل برق از پرکاربردترین انواع دوشاخه محسوب می شود.” image-1=”” headline-2=”h2″ question-2=”دوشاخه ارت دار به چه نوع دوشاخه گفته می شود؟” answer-2=”در فرآیند ساخت برخی از دستگاه های برقی که دارای بدنه فلزی هستند از پروفیل های ارت دار استفاده می شود، ممکن است بدنه فلزی دستگاه جریان الکتریکی را از خود عبور داده و موجب بروز برق گرفتگی شود بنابراین استفاده از دوشاخه ارت دار با کنترل جریان برق عبوری از بروز چنین خطراتی جلوگیری می کند.” image-2=”” count=”3″ html=”true” css_class=”سؤالات متداول”]