تفاوت نورپردازی و روشنایی
امروزه از نور به عنوان وسیله ای برای روشنایی بخشیدن به محیط و همچنین زیباسازی و جذابیت محیط و فضا استفاده می شود، در موارد ی که از نور فقط برای روشنایی بخشیدن استفاده می شود ما با مبحثی به نام روشنایی مواجه هستیم اما زمانی که وظیفه نور از روشنایی بخشیدن به محیط فراتر می رود و به عنوان هنری برای زیبایی و جلوه بخشی محیط به کار می رود از علم نورپردازی سخن می گوییم؛ این موضوع که آیا اصولا نورپردازی و روشنایی با هم تفاوت دارند یا صرفا فقط دو لفظ مختلف هستند که برای عمل یکسان تأمین نور به کار می روند سؤالی است که احتمالا کمتر به آن پرداخته شده ما در این مطلب با بررسی تفاوت روشنایی و نورپردازی به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش هستیم.
تعریف روشنایی و نورپردازی
روشنایی و نورپردازی دو جنبه بسیار مهم از علوم مربوط به نور و روشنایی هستند و تأثیر مهندسی علم نور در مطلوبیت روشنایی بسیار چشمگیر است، همگام با پیشرفت تکنولوژی و بهینه سازی روش های تولید منابع نوری استفاده از پوژکتورها و چراغ های ال ای دی برای روشنایی و نور پردازی فراگیر شده و این دو مقوله با وجود شباهت های بنیادین و وظیفه اصلی تأمین نور دو مفهوم نزدیک به یکدیگر هستند که معمار و طراحان دکوراسیون داخلی و دکوراسیون خارجی امروزه بیشترین ارتباط را با این مفاهیم دارند ولی با همه ی این ها تفاوت هایی نیز بین دو مبحث نورپردازی و روشنایی وجود دارد که غیر قابل چشم پوشی است.
به طور کلی روشنایی اصولا در جایی کاربرد دارد که هدف از نور استفاده از استانداردهای اولیه برای دیدن و برخورد نکردن با اجسام مدنظر است و برای این منظور جایابی چراغ ها یا به عبارت دیگر در نظر گرفتن مکان های مشخص برای قرار دادن چراغ ها با محاسبات دقیق تعیین می شود و سایه ها تا حد قابل قبولی کنترل می شوند برای مثال جاده ها نیازمند روشنایی خاص هستند و این مسأله شب هنگام اهمیت زیادی پیدا می کند همچنین در یک محیط اداری یا دفتر کار طراح و نقشه کش روشنایی اهمیت بسیار زیادی دارد بنابراین برای به‌دست آمدن حداکثر بازدهی بایستی درخشندگی به میزان مشخصی محدود شود تا خیرگی برای کارکنان به‌وجود نیاید.
در واقع کلیه نیازهای روشنایی به پارامترهایی بستگی دارد که عموماً توسط استاندارد های مختلف اندازه گیری و مشخص شده اند و توان مصرفی و ضریب توان، بازدهی و درجه حفاظت (IP) نیز عموماً جزء پارامتر هایی هستند که در حیطه روشنایی قرار می‌گیرند، وظیفه اصلی روشنایی دسدن اجسام است و همین که شرایطی فراهم شود تا اجسام بدون اینکه برخوردی با یکدیگر داشته باشند دیده شوند کفایت می کند.
نورپردازی
امروزه و در معماری استفاده از ادوات نور فقط برای روشن کردن فضاها به کار نمی رود بلکه مفهومی کاربردی نیز در مورد نور و روشنایی وجود دارد که می توان گفت اصطلاح نورپردازی برازنده آن می باشد به این معنی که علم نورپردازی با پرداختن به جنبه هنر و معماری بجز فراهم کردن میزان نور لازم برای دیده شدن مفاهیمی همچون زیبایی شناسی، توصیف کاربرد فضا و کمک به کاربری را نیز فراهم می کند، و زمانی این علم معنا پیدا می کند که از لحاظ روشنایی حداقل ها رعایت شده و نورپرداز به دنبال برجسته کردن بخشی از فضا و صحنه با استفاده از پارامترهای کیفی و زیبایی شناختی نورپردازی است، در سال های اخیر توجه به نورپردازی نمای داخلی و خارجی از اهمیت زیادی برخوردار شده و اکثر طراحان داخلی این علم را فرا گرفته اند به طور کلی علم نورپردازی برای نشان دادن نمای ساختمان و و زیباتر کردن محیط بسیار مورد استقبال قرار گرفته به همین دلیل می توان گفت علم نورپردازی دارای انواع متنوعی است و تولید منابع نوری متنوع وانواع لامپ با کاربری های مختلف به افزایش کیفی این علم کمک کرده است تا جایی که می توان گفت وال واشر یکی از مهمترین محصولات روشنایی مدرن می باشد که در نورپردازی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
درمورد دانش نورپردازی دانستن مشخصات فنی انواع لامپ ها و منابع روشنایی و ویژگی های نور غیرقابل انکار است، مشخصاتی نظیر شدت روشنایی، میزان خیرگی، میزان انعکاس و … و همچنین مفاهیم کیفی چون رنگ نور، شاخص نمود رنگ و حتی شکل ادوات نوری از مواردی است که دانستن آنها برای طراحی نورپردازی خالی از لطف نیست.
تفاوت نورپردازی و روشنایی
در مورد تفاوت روشنایی و نورپردازی می توان گفت که روشنایی یک مفهوم کمی است درحالی که نورپردازی با توجه به پیشرفت های حوزه نور و روشنایی به عنوان علمی کمی و کیفی شناخته می شود که استفاده هنرمندانه از آن سبب وضوح بصری، ادراک بهتر فضا، آرامش بخشی، حفظ حریم شخصی در فضا و در نتیجه ترغیب برای حضور و ماندگاری مخاطب در فضا می شود.
به طور کلی روشنایی یک فیلد کاری است و تمرکز آن عمدتا بر دریافت مقدار نور استاندارد برای محیط و همچنین میزان دما، رنگ و طیف نور براساس کاربری محیط مورد نظر می باشد در حالی که نورپردازی اغلب بر روی زیبایی و خلاقیت در تابش نور تأکید دارد و به وسیله ی نورپردازی می توان سوژه های جالب برای جلب نظر افراد به محیط یا یک شیء خاص ایجاد کرد.
از روشنایی در مکان هایی استفاده می شود که اکثر افراد در آنها حضور دارند و درحال کار، مطالعه و یا ورزش و… هستند، نورپردازی بیشتر در طراحی مکان هایی کاربرد دارد که برای رفت و آمد هستند یا در فروشگاه هایی که نیازمند جلب نظر مشتریان هستند، معابر عمومی شهری و پارک و فضاهای سبزی که باید حس شادابی و سرزندگی را در شهروندان ایجاد کنند و… .
در روشنایی طیف رنگ نوری تنها بین یکی از موارد رنگ سفید( سفید گرم، سفید طبیعی و سفید سرد) یا زرد است اما نورپردازی علاوه بر استفاده ازرنگ های فوق با بکارگیری از طیف وسیعی از رنگهای مختلف قرمز، سبز، آبی و ترکیبات آنها به زیبایی و جذابیت هرچه بیشتر فضا در کنار روشنایی کمک می کند.
به‌طور کلی وقتی اشیاء در حد قابل قبولی روئیت شوند ماموریت روشنایی به پایان می رسد بنابراین می توان گفت وظیفه روشنایی در محدوده “دیدن” خلاصه می‌شود د رحالی که نورپردازی عموما به “لذت از دیدن” می‌پردازد، به عنوان مثال زمانی‌که یک بنای تاریخی یا حتی فروشگاه، چشم‌نواز و زیبا به نظر می‌آید به این معناست که نورپردازی آن اصولی انجام شده است؛ البته ذکر این مطلب خالی از لطف نیست که نورپردازی و روشنایی در کنار هم معنا پیدا می کنند و هیچ کدام به تنهایی مطلوب نخواهند بود چه بسا پارک‌هایی که بیشتر توجه شان به نورپردازی بوده و از روشنایی غافل هستند در عین جذابیت و زیبایی برای استفاده از امکانات و حتی قدم زدن دید کافی ندارند و یا اینکه با معطوف شدن تمام توجه به روشنایی جذابیت فضا به فراموشی سپرده شده است.
69
/ 100
